Rudno i okolice

RUDNO

Rudno, czerpiące swą nazwę z brunatnego koloru miejscowej ziemi, to niewielka wieś położona w małopolskiej gminie Krzeszowice. Zamieszkała przez około 750 mieszkańców miejscowość jest znana głównie ze znajdujących się w jej obrębie ruin słynnego zamku Tęczyn. W położonym w obrębie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego Rudnie istnieje kaplica rzymskokatolicka, znajduje się tu też siedziba ludowego zespołu „Rudnianie”.

Znakomite połączenie z Krakowem i aglomeracją śląską zapewnia przebiegająca nieopodal wsi autostrada A4, ze zjazdem w odległości 1000 m od granic Rudna. W miejscowości znajduje się także węzeł szlaków rowerowych, krzyżujący między innymi Międzynarodowy Szlak Rowerowy Greenways Kraków – Morawy – Wiedeń, słynny Jurajski Rowerowy Szlak Orlich Gniazd, a także wiele innych pozwalających osiągnąć wszystkie znajdujące się w okolicy atrakcje turystyczne.

ZAMEK TĘCZYN

Ruiny zamku Tęczyn (także: Tenczyn) położone są na malowniczym wzniesieniu Garbu Tenczyńskiego (411 m n.p.m). Historia Tęczyna sięga XIV w., kiedy z inicjatywy Najowa z Morawicy powstał drewniany zamek (od jego imienia wziął nazwę najwyższy element zamku, Nawojowa Wieża). Jego syn Jędrzej, który obrał sobie nazwisko Tęczyński, wzniósł już zamek murowany, którego rozbudowa towarzyszyła wzmacnianiu znaczenia samego rodu. Ród Tęczyńskich stawał się jednym z najmożniejszych rodów średniowiecznej Polski, a jego członkowie pełnili najważniejsze funkcje w Koronie, jak wojewodowie, kasztelanowie, czy ambasadorowie. Majestatu Tęczynowi dodał Władysław Jagiełło, umieszczając w jego lochach najważniejszych jeńców krzyżackich pojmanych pod Grunwaldem, a także cesarz Karol V nadając Tęczyńskim tytuł hrabiów Świętego Cesarstwa Rzymskiego, którym legitymowało się w Polsce zaledwie kilka rodów.

Zamek został spalony przez opuszczających go po Potopie Szwedzkim najeźdźców. Odbudowany, spłonął w wyniku uderzenia pioruna w 1768 r. i od tego czasu nie wrócił już nigdy do czasów świetności, w których nazywany był nawet „Małym Wawelem”. Obecnie, dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury, prowadzone są na zamku zaawansowane prace restauracyjne.

Ciekawostki:

– na zamku bywali m. in. Jan Kochanowski, Mikołaj Rej i królowie Polski,

– niektórzy wskazują, że na Tęczynie ukryty został w 1638 r. przez uciekającego przez Szwedami marszałka wielkiego koronnego Jerzego Lubomirskiego skarbiec koronny. Prawdopodobnie jednakże była to jedynie plotka rozgłaszana przez samego Lubomirskiego, który skarbiec przewiózł do Starej Lubowli na Spiszu. Nie zmienia to faktu, że wiele osób wierzy, że część złota Korony Polskiej znajduje się wciąż na Tęczynie, który był świadkiem wielu jego poszukiwań,

– słynna legenda mówi, że hrabina Dorota, znana ze swej niewierności żona jednego z hrabiów na Tęczynie, została zamurowana żywcem w baszcie zwanej od tego czasu „Dorotką”. Jej przeraźliwe jęki słychać było przez jeszcze wiele dni, a ponoć można je niekiedy usłyszeć i do dzisiaj,

– zamek posłużył jako plan filmowy dla seriali „Czarne chmury” i „Rycerze i Rabusie”.

OKOLICE

W bliskiej okolicy Rudna znajdują się atrakcje turystyczne: barokowy kościół  i XIX wieczny browar w Tenczynku (3 km), pałac Potockich, uzdrowisko, pałac Vauxhall i rynek w Krzeszowicach (10 km), kompleks klasztorny w Czernej (12 km), drewniany kościół i pole golfowe w Paczółtowicach (14 km), Dolina Mnikowska (15 km), Dolina Będkowska (20 km), zalew w Kryspinowie (22 km), Ojcowski Park Narodowy (30 km), Kraków (30 km).

W położonym 5 km od Rudna Zalasie działa Bractwo Pokutne św. Marii Magdaleny. Zatwierdzone przez papieża Klemensa XI (1710 r.),  jest to jedyne tego typu bractwo w Polsce. Co roku 22 lipca, w święto Marii Magdaleny, odbywa się w Zalasie uroczysta procesja, w której uczestniczy ok. 50 braci świeckich. Odziani są oni w białe szaty, a głowy okrywają białymi kapturami z otworami jedynie na oczy i usta.